MARCUS MARC

Ongeduldig op zoek naar het nieuwe boek van MARCUS MARC: GIEREN GETUIGEN

Gieren spotten in Rougon

De route des crêtes in La Palud-sur-Verdon is voor ons altijd al een uitverkoren plek geweest om de Gorges du Verdon te verkennen omwille van de spectaculaire diepe kloven die je onderdompelen in een betoverend, adembenemend landschap. De overrompelende aanwezigheid van gieren die rakelings boven onze hoofden zweven, maakt de uitstap nog aantrekkelijker. Gigantische lenzen verdringen zich om de roofvogels in het vizier te krijgen. De lens van de aandachtige natuurliefhebber speurt vanop een van de duizelingwekkende uitkijkpunten van de crêtes de horizon af en houdt halt bij Rougon, een piepklein dorpje dat zich veilig geborgen voelt tussen de ruige rotsen van het gebergte van de Alpes de Haute Provence. Het lijkt ons een bezoekje waard.

De ijverige uitbater van de brasserie en restaurant La Terrasse weet ons te vertellen dat de gieren in Rougon gevoed worden met karkassen. Hij weet niet op welke dag, want hij is vrij nieuw in de omgeving. Geen gier te bespeuren in de weidse omgeving. We keren van een kale reis terug in de wetenschap dat we zeker terugkomen.

Bij een volgend bezoek aan Rougon, gelokt door de Orval die in de brasserie geschonken wordt, trekt een kleurrijke affiche onze aandacht.  De publiciteit voor Découverte des vautours du Verdon, een organisatie van Insolite Nature, laat ons geen seconde twijfelen. Inschrijven is de boodschap.  

Gewapend met een verrekijker installeren we ons op een uitkijkpunt waar we getuige zijn van een traditioneel ochtendritueel. De eerste zonnestralen banen zich een weg naar hun nest en moedigen de gieren aan tot een verkenningsvlucht. Ze laten zich op de golven van de thermiek meedrijven omdat hun gewicht ze snel afmat wanneer ze voortdurend moeten fladderen.  Naarmate de zonnestralen zich verplaatsen, verschijnen er meer gieren op de rotsen, eerst rustig starend naar de onmetelijke, diepe afgronden, nadien zich wagend aan eerste tochtje. Hun nesten zijn met het blote oog moeilijk te ontwaren. Weldra is de omgeving het schouwtoneel van tientallen gieren die vreedzaam het luchtruim verkennen, op zoek naar eten. Ze verplaatsen zich soms honderden kilometers om hun honger, en eventueel dat van hun kleintjes, te stillen.

Naast de vaalgier, de meest voorkomende in de omgeving van de Verdon, treffen we er ook monniksgieren en aasgieren aan. In tegenstelling tot de eerste twee, die honkvast zijn, is deze laatste een trekvogel en zoekt zuiderse oorden op tijdens de wintermaanden. Af en toe kom je er ook een verdwaalde lammergier tegen die eerder in de Haute Savoie zijn natuurlijke habitat vindt.

Gedurende meer dan honderd jaar was er geen gier te bespeuren in de omgeving van de Verdon. Op initiatief van een aantal natuurliefhebbers werden in Rougon op 16 oktober 1999 twaalf gieren vrijgelaten en sindsdien is hun populatie alleen maar gegroeid. De mens (natuurliefhebbers, klimmers, herders, jagers) moest bekennen dat de gier de ideale bondgenoot is in het behoud van de natuur. Het opruimen van de karkassen voorkomt dat bacteriën zich verspreiden. Uit labo-onderzoek is gebleken dat de spijsvertering van de gier bestand is tegen de meest agressieve bacteriën.

Wanneer de gieren een geraamte ontdekt hebben, is het verzamelen geblazen en kan la curée beginnen. Eerst zijn de vaalgieren aan de beurt. Zij verorberen de zachte delen van het aas: de spieren en ingewanden. De monniksgier staat als tweede in de rij. Hij zal de taaiere delen binnenspelen: de huid, de pezen en het kraakbeen. De aasgier vergenoegt zich met het verder afknabbelen van de beenderen. Zijn voeding is meer gediversifieerd. Hij eet ook insecten, slangen, uitwerpselen en kleine zoogdieren. Hij onderscheidt zich van de andere gieren door zijn witte kleur. De lammergier tenslotte zorgt voor de grote opkuis. Hij verorbert de grotere beenderen, soms roept hij de hulp van een rotsblok in om de beenderen te kraken. Alles verloopt ordentelijk, gedisciplineerd en volgens de natuurlijke regels die deze roofvogels zich toegeëigend hebben. Ik ken zoogdieren bij wie het aanschuiven aan de tafel van een feestmaal minder fatsoenlijk verloopt.  

Eens je je ondergedompeld hebt in het boeiende leven van deze vogels kan je niet weerstaan aan de verleiding om nog meer te weten te komen over hun doen en laten. Ik wil ze nu van dichtbij bekijken in de wetenschap dat die kans het grootst is ’s morgens bij het verlaten van hun nest of ’s avonds bij hun terugkeer. Bovendien krijgen ze in Rougon iedere dinsdag extra voedsel wanneer vanop een bepaalde rots karkassen gedropt worden. Dat wordt zeker mijn volgende afspraak in dit onooglijke dorpje dat zich vredig genesteld heeft in een onuitputtelijke natuurpracht. Voor de sportievelingen wacht er een uitdaging: klimmen naar het hoogste punt van de rots met vlaggenmast die boven het dorp uitstijgt.

De hongerige toerist probeert de gerechten van de beperkte kaart van het restaurant en moet toegeven dat ze meer dan de moeite waard zijn.  De hamburger met geitenkaas was verrukkelijk. Een Belgisch biertje als smaakvolle metgezel. En dat op een gezellig terras met zicht op de crêtes. Gastronomie en cultuur die hand in hand gaan, niet altijd een evidentie.