MARCUS MARC

Oradour-sur-Glane: gruwel kruipt onder je huid

10 juni 1944. Oradour-sur-Glane. Een vredig dorpje waar het leven ondanks de oorlog zijn gewone gang gaat. Het einde van de oorlog is in zicht. De Duitse troepen worden geconfronteerd met nederlagen en sabotage. In de omgeving van Oradour worden verschillende daden van sabotage gepleegd. De Duitse SS kent maar één represaille. Onschuldige burgers vermoorden.

Het centrum van Oradour telt 330 inwoners maar die dag zijn er meer mensen aanwezig omdat de mannen van het omliggende platteland naar het dorp waren gekomen voor de uitdeling van tabak en de kinderen van de omliggende gehuchten er school volgden. Sinds het begin van de oorlog woonden er ook vluchtelingen uit Moselle. Alles verliep rustig tot 14 uur.

De SS-divisie Das Reich die aan het front in Oekraïne berucht was omwille van haar ongenadige interventies omsingelt het dorp. Ze verplichten de inwoners om op het marktplein van het dorp te verzamelen. Een uur later is de operatie afgerond wanneer ook de kinderen, onder begeleiding van hun onderwijzers zich naar het plein begeven. De soldaten beginnen met mannen te scheiden van vrouwen en kinderen. De tweede groep wordt naar de kerk gedreven. De mannen worden naar verschillende executieplaatsen geleid. Om 16 uur klinkt er een ontploffing, het signaal voor het spuwen van dodelijke salvo’s door de machinegeweren. De verminkte lichamen worden nadien in brand gestoken. In de kerk speelt zich een gruwelijk tafereel af. De SS’ers plaatsen een kist in de kerk waaruit een paar lonten hangen. Er verspreidt zich een verstikkende rook. Sommige vrouwen proberen een uitweg te zoeken langs de deuren van de kerk. Daar worden ze opgewacht door de SS’ers en ongenadig neergeknald of teruggedreven. Nadien wordt de kerk in brand gestoken. Eén vrouw overleeft de slachtpartij. Het jongste slachtoffer was nauwelijks acht dagen oud. Het hele dorp wordt platgebrand.

We wandelen in de vroege voormiddag langs de hoofdstraat. Het lijkt alsof de lijken pas zijn opgeruimd en de vuurhaarden geblust. De tand des tijds heeft de sporen van brandstichting laten verdwijnen. Onwezenlijk. Er resten alleen maar ruïnes, gevels, autowrakken, fietsen. Wat eens een bloeiend dorpje was, geliefd door de stadsmensen van Limoges, ligt er nu troosteloos bij. De tramsporen zijn nog intact. Het stationnetje en postgebouw wachten al bijna 80 jaar op een bezoeker. Het Centre des Mémoires dat in 1999 ingehuldigd werd, geeft het slagveld een gezicht. Geen 643 foto’s wel 643 namen. Het geeft ook duiding van de omstandigheden en vertelt minuut per minuut het relaas van dit extreme barbarisme. Het leert ons ook dat in 1953 op het proces in Bordeaux heel wat soldaten die aan dit bloedbad deelgenomen hebben, vrijgesproken werden, hetgeen in de streek van Limoges tot verontwaardiging leidde. Ze voerden bevelen uit was het van de pot gerukte excuus.

Het dorp herdenkt alle onschuldige slachtoffers en bij iedere herdenking worden de woorden nooit meer uitgesproken door onze leiders terwijl er altijd nog wel een oorlog bezig is waar de gruwelijkheden niet gemeden worden. Oekraïne is geen uitzondering. Onschuldige burgers worden vermoord. Hun bezittingen worden vernield. Men spreekt van oorlogsmisdaden alsof oorlog op zich geen misdaad is. Wanneer onze leiders mensen het recht geven om anderen te vermoorden dan moeten we dit tolereren. Ze schrijven regels uit, bekrachtigd door oorlogsrecht, die het doden ongestraft laten. Volgens datzelfde oorlogsrecht mogen burgers niet gedood worden. Hoeveel hebben er in Oekraïne dit lot al ondergaan? Wanneer Trump de bevolking oproept zich te bewapenen om zich te verdedigen dan steigeren we, wanneer Stoltenberg de lidstaten van de Nato oproept om hun budget voor het leger op te drijven dan staan onze leiders op de banken om dit voorstel op applaus te onthalen.  

Nooit meer oorlog. Zolang onze leiders zich laten leiden door machtswellust blijft dit een utopie. Zolang de politiek alleen maar geïnteresseerd is in het halen van stemmen en niet in het algemene welzijn van de burgers zullen er onmeedogenloze leiders opstaan die hun overtuiging zullen opdringen met wapens en geweld. Zolang godsdienst, cultuur, geaardheid of afkomst bepalen hoe burgers moeten leven, zal rassenhaat en blind geweld de wereld domineren.  Dat moesten deze 643 inwoners van Oradour-sur-Glane, waaronder 207 kinderen, aan den lijve ondervinden.

Wij bezochten eerst het dorp en nadien het centrum. Tussenin gingen we een hapje eten in restaurant Le Milord. Eindelijk aangedurfd om andouillette te bestellen. En of het gesmaakt heeft.

Dit bezoek aan Oradour-sur-Glane zal nog lang blijven nazinderen.